Ffyrdd effeithlon o drethu i neiniau a theidiau gyfrannu at ffioedd ysgolion

Aseswyd cost flynyddol gyfartalog ffioedd ysgolion preifat yn 2022 yng Nghymru a Lloegr gan y Cyngor Ysgolion Annibynnol i fod yn £14,940 ar gyfer disgyblion dydd a mwy na dwbl hynny ar gyfer disgyblion preswyl. Nid yw’n syndod bod llawer o rieni sy’n teimlo mai addysg breifat yw’r unig opsiwn i’w plant yn troi at eu rhieni eu hunain am help i dalu’r costau hynny.

Yn gyffredinol, mae ffioedd ysgolion preifat a delir gan rieni am addysg eu plant wedi’u heithrio rhag unrhyw ganlyniadau treth etifeddiant.

Fodd bynnag, nid yw’r un peth yn wir am ddarpariaeth a wneir i ffioedd a delir gan neiniau a theidiau. Bydd y rhain yn cael eu hystyried yn rhodd i’w hwyresau at ddibenion treth hyd yn oed os cânt eu gwneud yn uniongyrchol i ysgol yr wyrion a’r wyresau. Mae angen rhoi ystyriaeth ofalus, felly, i sut y gall neiniau a theidiau sy’n talu ffioedd ysgol eu hwyrion a’u hwyresau wneud hynny mewn ffordd sy’n effeithlon o ran treth.

Dyma rai o’r pethau y gallai fod angen i chi eu hystyried.

Gwneud cyfraniadau ‘talu wrth fynd’ i ffioedd ysgol

Nid yw rhoddion a wneir i unigolion yn atebol ar unwaith i dâl treth etifeddiant, ond gallant ddod yn atebol yn ôl-weithredol os bydd y person sy’n gwneud y rhodd yn marw o fewn saith mlynedd. Mae eithriadau i hyn, lle mae’r rhodd yn dod o fewn rhai eithriadau.

Mae’r rhain yn cynnwys yr eithriad rhodd blynyddol o £3,000 y gall pawb ei roi i ffwrdd bob blwyddyn heb risg o unrhyw atebolrwydd treth etifeddiant. Gellir cario’r eithriad ymlaen flwyddyn os nad yw wedi’i ddefnyddio o’r blaen.

Mae hyn yn golygu y gall neiniau a theidiau sy’n defnyddio eu heithriadau am y tro cyntaf roi £12,000 rhyngddynt i ddechrau a £6,000 ym mhob blwyddyn ddilynol. Mae eithriad defnyddiol arall ar gyfer neiniau a theidiau yn ymwneud ag incwm dros ben. Os yw’r incwm yn fwy na’r hyn sy’n mynd allan, yna gellir gwneud rhoddion rheolaidd o’r gwarged hwnnw heb godi tâl ar dreth etifeddiant.

Fodd bynnag, mae’n bwysig iawn cadw cofnod cywir o’r rhoddion a wnaed a chyfrifiadau sy’n dangos yr incwm dros ben. Rhaid rhoi’r rhain i CThEM ar ôl i neiniau a theidiau farw. Mae CThEM yn defnyddio’r rheolau’n fwy llym i sicrhau nad yw’r rhyddhad yn cael ei gamddefnyddio.

Beth sy’n digwydd, fodd bynnag, os nad oes gan neiniau a theidiau incwm dros ben i’w ‘dalu wrth fynd’ am ffioedd ysgol yn flynyddol ond yr hoffent gyfrannu o hyd at addysg eu hwyrion a’u hwyresau? Fel ym mhob agwedd ar fywyd, gall dalu i gynllunio’n gynnar a dechrau rhoi arian o’r neilltu cyn gynted ag y caiff wyrion ac wyresau eu geni.

Defnyddio ymddiriedolaethau i gynllunio ymlaen llaw ar gyfer addysg wyrion ac wyresau

Gall yn gynnwys rhoddion rheolaidd i’r rhieni o fewn yr eithriadau a grybwyllir uchod neu gyfandaliad mwy a roddir yn y gobaith o oroesi am saith mlynedd. Mae hyn yn peri risg os yw  rhieni’n ysgaru yn y cyfamser –  neu efallai’n cael eu temtio i fynd i mewn i’r arian ar gyfer anghenion eraill.

Efallai mai dull gwell o weithredu fydd creu ymddiriedolaeth i’r wyrion dan sylw. Mae gwahanol fathau o ymddiriedolaethau y gellir eu sefydlu. I neiniau a theidiau sydd â phryderon am eu hatebolrwydd treth etifeddiant eu hunain ond sydd ag awydd i helpu gyda chostau addysg eu hwyrion a’u hwyresau, mae cyfle clir i fynd i’r afael â’r ddau fater gyda’i gilydd.

Gall triniaeth treth gwahanol fathau o ymddiriedolaethau fod yn gymhleth. Mae hi’n bwysig cael cyngor priodol am fuddsoddi asedau’r ymddiriedolaeth a strwythurau’r ymddiriedolaeth lle gellir gosod asedau fel y gellir gwneud y defnydd gorau o incwm y plant eu hunain a lwfansau Treth Enillion Cyfalaf. Mae hyn yn helpu i liniaru effaith trethiant ar yr incwm a’r enillion a ryddheir ar asedau’r ymddiriedolaeth.

Mae defnyddio ymddiriedolaeth yn rhoi cyfle i chi gynllunio treth, darparu budd i’ch wyrion a’ch wyrion ond yn y pen draw cadw elfen o ddiogelwch a rheolaeth dros asedau’r ymddiriedolaeth. Mae gwahanol fathau o ymddiriedolaethau sydd â dibenion amrywiol a goblygiadau treth.

O edrych ar y pethau sylfaenol, mae ymddiriedolaeth yn cael ei chreu gan ‘setlwr’ sy’n setlo asedau i mewn i’r ymddiriedolaeth. Gallai’r asedau hyn gynnwys eiddo, arian parod, cyfranddaliadau ac ati. Caiff yr asedau eu dal a’u rheoli gan yr ‘ymddiriedolwyr’, yn unol â thelerau’r ymddiriedolaeth ac er budd y ‘buddiolwyr’.

Mae’n aml yn wir mai ymddiriedolaeth dewisol yw’r ymddiriedolaeth o ddewis pan fydd asedau’n cael eu dal er budd wyrion ac wyresau. Natur ymddiriedolaeth ddewisol yw bod dosbarth o fuddiolwyr, ac nid oes gan yr un ohonynt hawl i gael budd o asedau’r ymddiriedolaeth hyd nes y bydd yr ymddiriedolwyr yn penderfynu eu helwa.

Dim ond pan fydd yr ymddiriedolwyr wedi arfer eu disgresiwn o’u plaid y bydd y buddiolwyr yn elwa. Drwy ddefnyddio ymddiriedolaeth ddewisol, mae’n caniatáu i’r ymddiriedolwyr (a allai fod yn ‘setlwyr’) ystyried amgylchiadau pob buddiant a gwneud penderfyniadau ynghylch sut neu os ydynt yn elwa.

Mae hyn yn golygu y gall eu penderfyniadau newid i addasu i amgylchiadau’r buddiolwyr drwy gydol eu hoes.  Felly, gellir diogelu’r asedau yn yr ymddiriedolaeth ddewisol yn erbyn digwyddiadau posibl yn y dyfodol megis methdaliad buddiolwr, ysgariad neu newid mewn amgylchiadau personol.

Goblygiadau treth ymddiriedolaethau dewisol

Wrth ystyried sefydlu ymddiriedolaeth, mae angen ystyried goblygiadau treth. Mae’r cyfraddau a’r lwfansau yn amrywio yn ôl y math o ymddiriedaeth a sut y mae’r buddiolwyr yn elwa.

O ran ymddiriedolaeth ddewisol yn benodol, un o’r ystyriaethau yw bod hwn yn ddigwyddiad y codir tâl amdano am oes i chi fel y setlwr. Mae hyn yn golygu y gallai’r rhodd o asedau mewn ymddiriedolaeth fod yn destun treth etifeddiant ar unwaith os yw’r gwerth a roddwyd yn fwy na’ch band cyfradd dim – £325,000 ar hyn o bryd.

Os yw gwerth yr asedau sy’n cael eu setlo o fewn band cyfradd dim y setlwr, nid oes treth etifeddiaeth ar unwaith i’w thalu. Bydd gwerth hyn yn disgyn y tu allan i ystâd y setlwr at ddibenion treth etifeddiant saith mlynedd o setlo’r ased mewn ymddiriedolaeth. Os oes dau setlwr (h.y., pâr o neiniau a theidiau) bydd dau fand cyfradd dim ar gael.

Fodd bynnag, pe bai’r setlwr yn cadw buddion yn yr asedau a setlodd mewn ymddiriedolaeth, er enghraifft drwy fyw mewn eiddo a ddelir mewn ymddiriedolaeth heb dalu’r hyn sy’n cyfateb i rhent, byddai hyn yn cael ei ystyried at ddibenion treth fel ‘rhodd gydag amheuaeth o fudd-dal’. Mae hyn yn golygu nad yw’r rhodd yn cael ei rhoi i ffwrdd yn llawn oherwydd bod y setlwr (y sawl sy’n gwneud y rhodd) yn cadw rhywfaint o fudd – yn yr enghraifft hon yn byw yn yr eiddo heb dalu rhent.

Byddai cadw buddion yn golygu na fyddai gwerth yr ased y tu allan i ystâd bersonol y setlwr at ddibenion treth etifeddiant. Felly, ni fyddai unrhyw fudd o safbwynt cynllunio etifeddiaeth. Mae hyn yn un ystyriaeth ymhlith llawer i’w hystyried cyn sefydlu ymddiriedolaeth. Mae angen ystyriaeth bellach mewn perthynas â threth etifeddiant, yn ogystal â threth incwm a threth enillion cyfalaf a byddai cyngor yn benodol i chi, eich ystâd a’r asedau yr ydych yn ystyried eu rhoi mewn ymddiriedolaeth.