fbpx
HCR Law Events

13 November 2020

Rwy’n ysgutor i ystâd rhywun annwyl – a oes angen grant profiant arnaf?

 

Pan fydd person yn marw gan adael ewyllys, bydd fel arfer wedi penodi ysgutor (neu ysgutorion niferus) i weinyddu ei ystâd.

Rôl ysgutor yn gyffredinol yw:

  • canfod yr asedau sy’n eiddo i’r person sydd wedi marw a’u casglu i mewn
  • sicrhau bod unrhyw a phob rhwymedigaeth (gan gynnwys treth etifeddiant, os yw’n berthnasol) yn cael eu talu o’r ystâd
  • dosbarthu gweddill yr ystâd (unwaith y bydd yr holl rwymedigaethau wedi’u talu) yn unol â thelerau’r ewyllys.

Er mwyn i’r ysgutor gyflawni’r dyletswyddau hyn, bydd angen grant profiant arnynt yn aml. Er bod rhai mathau o ased y gellir ymdrin â hwy heb un, fel arfer bydd angen yr awdurdod hwnnw ar ysgutor i weinyddu llawer o ystâd person.

Beth yw grant profiant?

Mae grant profiant i bob pwrpas yn orchymyn llys a gyhoeddir gan y Gofrestrfa Profiant sy’n cadarnhau awdurdod yr ysgutor a enwir yn yr ewyllys i ddelio â gweinyddu’r ystâd. Fel arfer, bydd angen i’r ysgutor ddarparu copi ohono i’r gwahanol sefydliadau lle’r oedd gan y person asedau e.e. i gau cyfrifon banc neu i werthu neu drosglwyddo cyfranddaliadau a buddsoddiadau. Fel arfer, bydd angen grant profiant hefyd i alluogi i’r ysgutor werthu eiddo a oedd ym mherchnogaeth yr ymadawedig yn ei enw ei hun yn unig.

Wedi dweud hynny, ni fydd ysgutor bob amser yn gofyn am grant profiant i ddelio â’r asedau mewn ystâd ac mae rhai amgylchiadau lle gellir gweinyddu asedau heb grant profiant.

Asedau sy’n mynd i’r ysgutor

Mae Deddf Gweinyddu Ystadau (Taliadau Bach) 1965 ac Atodlen 7 o Ddeddf Cymdeithasau Adeiladu 1986 yn caniatáu i asedau penodol gael eu talu heb grant profiant pan nad yw gwerth yr asedau hynny’n fwy na £5,000. Yr asedau dan sylw fel arfer yw:

  •  cyfrifon banc a chymdeithas adeiladu (er bod y rhan fwyaf o fanciau a chymdeithasau adeiladu yn gosod eu rheolau a’u gofynion mewnol eu hunain fel y gall y swm y gellir ei dalu heb grant profiant fod yn uwch)
  • Cynhyrchion Cynilo Cenedlaethol fel bondiau premiwm
  • Adneuon undebau llafur aelodau
  • Cyfrifon cadw Cymdeithas Gyfeillgar a Chymdeithas Ddiwydiannol neu Ddarbodus
  • Ôl-ddyledion cyflog neu fudd-daliadau pensiwn sy’n ddyledus i gyflogai i adran o’r llywodraeth
  • Pensiynau lle’r oedd y person yn aelod o’r heddlu, yr awdurdod tân, yr Awyrlu Brenhinol neu’r Fyddin.

Fel arfer, gellir ymdrin â’r asedau hyn drwy roi’r dystysgrif marwolaeth i’r sefydliadau perthnasol a bydd rhai hefyd am weld copi o’r ewyllys. Bydd gan bob sefydliad ei ofynion unigol ei hun, felly mae’n bwysig gwirio gyda phob un beth yn union y bydd ei angen arnynt.

Fel arfer, gall ysgutor werthu eiddo personol y person heb fod angen grant profiant, ond cofiwch y bydd angen i eiddo personol gael ei brisio o hyd at ddibenion treth etifeddiant cyn iddo gael ei werthu neu ei roi i ffwrdd.

Yn achos arian parod a geir yn eu cartref neu ymhlith eu heiddo, ni fydd angen grant profiant ar yr ysgutor i ddelio â’r cronfeydd hynny.

Asedau nad ydynt yn trosglwyddo i’r ysgutor

Mae rhai asedau na fyddant, pan fydd person yn marw, yn trosglwyddo i’w ysgutor ond a fydd yn hytrach yn trosglwyddo’n awtomatig i rywun arall.

Yn aml, bydd person penodol wedi’i enwebu i dderbyn asedau penodol – er enghraifft, adneuon gyda Chymdeithasau Cyfeillgar a Chymdeithasau Diwydiannol a Darbodus. Bydd asedau sydd wedi’u henwebu yn mynd y tu allan i ystâd yr ymadawedig (ac ymdrinnir â hwy yn unol â thelerau’r enwebiad) felly ni fydd angen grant profiant i ddelio â hwy.

Bydd asedau sy’n eiddo ar y cyd ac sydd wedi’u dal, gan gynnwys cyd-denantiaethau, yn trosglwyddo’n awtomatig i’r perchennog sydd wedi goroesi ar ôl y farwolaeth. Gelwir hyn yn egwyddor goroesedd ac mae’n gymwys beth bynnag y mae’r person ymadawedig wedi’i bennu yn ei ewyllys – nid oes angen grant profiant i ddelio â’r asedau hyn.

Sefyllfa arall o’r fath yw lle mae’r ymadawedig wedi gwneud rhodd gan ragweld marwolaeth. I fod yn gymwys fel rhodd gan ragweld marwolaeth, rhaid bod yr amodau a ganlyn wedi’u bodloni:

  • Rhaid bod yr ymadawedig wedi gwneud y rhodd yn credu eu bod yn mynd i farw’n fuan
  • Eu bod wedi marw mewn gwirionedd
  • Eu bod wedi rhoi’r rhodd
  • Roedd modd rhoi’r rhodd i ffwrdd.

Gan dybio bod yr amodau uchod i gyd yn cael eu bodloni, mae’r rhodd yn pasio, ar eu marwolaeth, i’r derbynnydd arfaethedig ac nid i ysgutor yr ystâd.

Asedau nad ydynt yn rhan o’r ystâd

Nid yw rhai asedau’n ffurfio rhan o ystâd yr ymadawedig ac fe’u gweinyddir heb grant profiant. Mae’r rhain fel arfer yn cynnwys budd-daliadau marwolaeth mewn gwasanaeth, budd-daliadau pensiwn cyfandaliad a pholisïau yswiriant bywyd a ysgrifennwyd mewn ymddiriedolaeth. Yn gyffredinol, telir buddion pensiwn marwolaeth mewn gwasanaeth a chyfandaliad i fuddiolwyr a bennir gan yr ymadawedig gan yr ymddiriedolwyr pensiwn/cyflogwr. Fel arfer, telir enillion y polisïau yswiriant bywyd a ddelir mewn ymddiriedolaeth yn uniongyrchol i ymddiriedolwyr yr ymddiriedolaeth dan sylw yn unol â thelerau’r ymddiriedolaeth.

Ble ydw i’n dechrau?

Y man cychwyn ar gyfer ysgutor fydd cadarnhau gofynion penodol yn uniongyrchol gyda deiliaid asedau, ac, os oes unrhyw ansicrwydd o hyd, trafod y sefyllfa gyda chyfreithiwr.

Os bydd person yn marw’n ddiewyllys (heb adael ewyllys ddilys), mae’n debygol y bydd angen grant o lythyrau gweinyddu gan y rhai sydd â hawl i’r ystâd o dan y rheolau diewyllysedd, i’w galluogi i ddelio â’r asedau yn yr ystâd. Unwaith eto, dylai sgwrs gyda chyfreithiwr helpu i egluro’n union beth sy’n ofynnol pan nad oes ewyllys ddilys.

Share this article on social media

About the Author
David King, Partner (TEP)

view my profile email me

Want news direct to you?

sign up


Got a question?

Send us an email

x
Newsletter HCR featured image

Stay up to date

with our recent news

x
LOADING