Llawlyfr cryptoasedau CThEM – ble mae cryptoarian yn byw?

Mae cyhoeddiad diweddar CThEM o’u Llawlyfr Cryptoasedau yn rhoi cipolwg i ni ar leoliad (preswylfa) asedau cryptoarian – maent o’r farn bod cryptoarian wedi’i leoli yn y man lle mae’r person sy’n elwa o fod yn berchen arno yn preswylio.

Bydd preswyliad deiliad cryptoarian yn cael ei asesu gan ddefnyddio’r prawf preswylio statudol. Mae lle mae cryptoarian yn preswylio yn bwysig i unigolion sy’n hanu o’r DU ac unigolion nad ydynt yn hanu o’r DU.

Mae pwysigrwydd yn canolbwyntio ar adrodd am incwm ac enillion cyfalaf a chymhwyso treth etifeddiant yn y DU. Y rheswm am hyn yw mai dim ond ar werth eu hasedau yn y DU y mae unigolion nad ydynt yn hanu o’r DU yn ddarostyngedig i dreth etifeddiant; os yw’r cryptoarian yn cael ei drin fel rhai nad ydynt yn preswylio yn y DU, yna efallai na fydd yn ddarostyngedig i dreth etifeddiant yn y DU ar gyfradd byw o 20% neu gyfradd marwolaeth o 40%.

Mae angen ystyried preswyliaeth cryptoarian hefyd fel rhan o’r gwaith o ddrafftio ewyllys. Gellir gwneud ewyllysiau sy’n cyfyngu ar gwmpas eu telerau i gynnwys asedau sydd wedi’u lleoli mewn rhai awdurdodaethau. Er enghraifft, gallech wneud ewyllys yng Nghymru a Lloegr sy’n ymdrin â dosbarthiad eich asedau sy’n preswylio yno, yn ogystal ag ewyllys ar wahân sy’n ymdrin â dosbarthu eich asedau yn yr UDA. Yna, mae’n bwysig penderfynu pa ewyllys sy’n rhwymo pa asedau.

Mae barn CThEM yn asesu preswyliaeth at y diben hwn, nid yn seiliedig ar unrhyw egwyddor gyfreithiol, ond ar gasgliad pragmatig sy’n defnyddio preswyliaeth ‘perchennog buddiol’ y cryptoarian i benderfynu ar breswylfa’r ased. Eu barn hwy yw bod hyn yn rhoi rheol glir, resymegol, ragweladwy a gwrthrychol y gellir ei defnyddio’n hawdd.

Mae cyfraith achosion yn llysoedd y DU wedi penderfynu bod cryptoarian wedi’i gynllunio’n benodol i beidio â chael ‘lleoliad’. Felly, mae’n angenrheidiol i’r llysoedd ddatblygu’r gyfraith pan ddaw’n fater o ddyrannu lleoliad artiffisial i cryptoarian, sydd, yn ei hanfod, yn fath o eiddo anniriaethol.

Un farn gyferbyniol â’r hyn a nodir yn llawlyfr CThEM yw y dylid cymhwyso’r rheolau sy’n llywodraethu mathau eraill o eiddo anniriaethol i bennu preswyliaeth cryptoarian. Yn fyr, barn y llysoedd hyd yma yw y dylid dyrannu cryptoarian (at ddibenion preswylio) i’r lleoliad lle gellir ‘ymdrin â hwy’.

Ymdrinnir â cryptoarian gan ddefnyddio allwedd breifat. Gan ddefnyddio’r egwyddor uchod, lleoliad cryptoarian fyddai lle mae’r ‘cyfranogwr’ yn y system cryptoarian yn byw, yn hytrach na lle mae’r perchennog buddiol yn byw. Y rheswm am hyn yw bod gan y cyfranogwr reolaeth dros y cyfeiriad cyhoeddus y dyrannwyd y cryptoarian iddo ac mae’n dal yr allwedd breifat sydd ei hangen i awdurdodi trafodion mewn perthynas ag ef.

Gall perchennog buddiol y cryptoarian hefyd fod y person â rheolaeth ac felly gall eu preswyliaeth fod yr un fath. Fodd bynnag, efallai y bydd sefyllfaoedd lle nad yw’n cael ei ddal gan y perchennog buddiol ond mae’n cael ei gynnal ar gyfnewidfeydd cryptoarian, llwyfannau masnachu neu gan ymddiriedolwyr.

Ar hyn o bryd, nid oes cynsail gyfreithiol wedi’i gosod gan lysoedd y DU ar y pwynt hwn ond, o ystyried yr awydd cynyddol am cryptoarian, mae’n ystyriaeth bwysig ar gyfer y dyfodol.