Prif ddarn deddfwriaeth yr UE sy’n effeithio ar sut yr ydych yn gadael eich asedau ar ôl eich marwolaeth yw Rheoliad Olyniaeth yr UE, a elwir fel arall yn Frwsel IV. Pan gyflwynwyd y ddeddfwriaeth yn 2015, ni fabwysiadodd y DU Frwsel IV, ond mae’n dal i effeithio ar wladolion y DU sydd ag asedau yn aelod-wladwriaethau eraill yr UE, neu’r rhai sydd â chysylltiad agos â hwy, hyd yn oed ar ôl Brexit.
Mae gan lawer o wledydd yn Ewrop reolau olynu sefydlog sy’n mynnu bod yn rhaid i gyfran benodol o’ch ystâd drosglwyddo i aelodau agos eich teulu, yn hytrach na chael eu trin fel y dewiswch yn eich ewyllys. Mae gan bob gwlad hefyd ei rheolau ei hun ar gyfer penderfynu pa gyfraith ddylai fod yn berthnasol sydd wedi achosi dryswch ac ansicrwydd mawr i bobl ag asedau a ddelir mewn nifer o aelod-wladwriaethau’r UE.
Nod y rheoliad oedd symleiddio rheolau olynu ar draws yr UE drwy benderfynu pa gyfraith sy’n berthnasol i olyniaeth eich ystâd pan fyddwch yn marw. Mae’n nodi y bydd olyniaeth eich ystâd yn ei chyfanrwydd yn cael ei rheoli gan gyfraith y wlad lle rydych yn ‘preswylio’n arferol’ ar ddyddiad eich marwolaeth.
Yr unig eithriadau i’r rheol ‘preswylydd arferol’ yw (1) lle rydych wedi’ch cysylltu’n agosach â gwlad arall ar ddyddiad eich marwolaeth neu (2) lle rydych wedi dewis yn benodol i weithredu cyfraith eich cenedligrwydd yn lle hynny.
Ni wnaeth y DU optio i mewn i Frwsel IV er mwyn atal gwladolion eraill yr UE rhag defnyddio cyfreithiau olynu eu gwladwriaeth gartref i reoli eu hasedau yn y DU. O ganlyniad, mae gan y DU statws arbennig. Mae’r statws arbennig hwn yn diogelu gwladolion o’r DU sy’n berchen ar eiddo dramor drwy ganiatáu iddynt ddewis cyfraith Cymru a Lloegr fel y gyfraith i lywodraethu olyniaeth eu hasedau yn Ffrainc, yr Almaen, Sbaen ac ati.
Felly, mae’n bosibl dewis y gyfraith yr hoffech lywodraethu eich ystâd drwy wneud datganiad yn eich ewyllys neu drwy ychwanegu codisil at ewyllys sy’n bodoli eisoes. Os ydych eisoes wedi gwneud ewyllys yn unol â chyfraith eich cenedligrwydd, gellir ei drin fel pe baech wedi dewis gweithredu’r gyfraith honno’n anuniongyrchol. Sylwer bod hyn yn berthnasol i ewyllysiau a wnaed hyd yn oed cyn i Frwsel IV ddod i rym.
Drwy ddewis y rheolau olynu a fydd yn rheoli eich ystâd, gall gynnig sicrwydd wrth gynllunio ystadau, gan y byddai’r cyfreithiau hynny’n fwyaf cyfarwydd i chi. Mae hefyd yn bwysig ar gyfer cynllunio treth, gan y dylech ystyried y posibiliadau mwyaf effeithlon o ran treth yn y ddwy wlad. Er enghraifft, nid yw Ffrainc yn cydnabod ymddiriedolaethau, felly drwy ddewis cyfreithiau Cymru a Lloegr i lywodraethu eich eiddo Ffrangeg, gallech adael eich eiddo i ymddiriedolaeth.
Ni fydd Brexit yn newid effaith Brwsel IV ar wladolion y DU gan y bydd y ddeddfwriaeth yn parhau i effeithio ar y rhai sydd ag asedau yn aelod-wladwriaethau eraill yr UE. Y rheswm am hyn yw nad oedd y DU wedi llofnodi’r rheoliad yn y lle cyntaf ac felly mae bob amser wedi cael ei thrin fel trydydd wladwriaeth at ddibenion y ddeddfwriaeth.
